Kopyala-Yapıştır: ABD Sponsorlu Kargaşa Şimdi Filipinler’i Hedef Alıyor
Filipinler’de Endonezya/Nepal’deki kargaşaya benzer protestolar, Batılı ve yerel Filipin medyasına göre, başta Tindig Pilipinas olmak üzere birçok “sivil toplum” grubu ve “kilise” organizasyonu tarafından yönetilmektedir. Başlıkları aşağıda verilen şu iki kaynağa bakılabilir:
“Hükûmet projelerindeki yolsuzluk iddiaları üzerine yükselen halk tepkisinin ardından, Filipinler’in başkentinde kitlesel protesto bekleniyor (Trilyon Peso Yürüyüşü)”[1]
“Marcos döneminde şimdiye kadarki en büyük protesto dalgası.”[2]
Tindig Pilipinas, Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) ve onun bağlı kuruluşu olan Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitü (IRI) tarafından finanse edilen INCITEGov’un bir parçasıdır.[3]
Bazıları mevcut Başkan Marcos Jr. yönetiminin zaten tamamen ABD taleplerine boyun eğdiğini söyleyebilir fakat aslında son kazandığı seçimde, rakibi “Filipinler Liberal Partisi”nin adayı Leni Robredo ondan da kötüydü. Geçmişte de işaret ettiğim gibi –hedef alınan herhangi bir ulus ne kadar itaatkâr olursa olsun– en ufak bir itaatsizlik veya gecikme, baskı ve hatta rejim değişikliği ile sonuçlanır ve yerine çok daha kötü biri getirilir.
Asya genelinde artık üç protestonun eşleşen bayraklar / sloganlar / yakınmalarla ortaya çıkmış olması, diğer iki protestonun da ABD destekli olduğuna dair karineleri pekiştiriyor. ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in yakın zamanda Singapur’da haber verdiği gibi, ABD Avrupa/Orta Doğu’dan yeniden Asya’ya yöneliyor ve tüm müdahalelerini, karışıklıklarını ve savaşlarını beraberinde getiriyor.
İki Ana Kol
Ülkenin başkentinde, katılımcılar sabah erken saatlerde çeşitli yerlerde toplanıyor ve ardından iki ana kola ayrılıyor: Biri Bagong Alyansang Makabayan’ı içeriyor ve Manila’daki Rizal Parkı’na yürüyor, diğeri ise Akbayan parti listesi grubunu içeriyor ve Edsa’daki People Power Anıtı’nda ana mitingini düzenliyor.
Manila’daki mitingin “Baha sa Luneta” [Yolsuzluğa Karşı Eylem] adıyla sabah 09.00’da başlaması bekleniyor. Bu hareket için bileşen gruplar kendilerine Taumbayan Ayaw sa Magnanakaw at Abusado Network Alliance ya da Tama Na (Filipince’de “yeter” anlamına gelir) adını veriyor.
Hiç Kimse Kurtulamayacak
Bu arada, 14.00’te Edsa People Power Anıtı’nda yapılacak olan “Trilyon Peso Yürüyüşü”ne Tindig Pilipinas, Filipinler Katolik Eğitim Derneği, İyi Yönetişim için Ruhbanlar ve diğer dinî gruplar öncülük edecek.[4]
Babasının sıkıyönetim ilânından yarım yüzyıl sonra, Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. kendi kriziyle karşı karşıya: baş döndürücü ölçekte bir yolsuzluk skandalı, darbe söylentileri ve on binlerce Filipinlinin Manila sokaklarında yürüyüşe hazırlığını haber veriyor.
Memleketteki öfkenin merkezinde sel kontrolündeki akıl almaz yolsuzluk ifşaları yer alıyor. Yıllarca, milyarlarca peso sözde projelere aktarıldı fakat bu projeler tehlikeli derecede yetersiz çıktı ya da bazı durumlarda tamamen uydurma olduğu ortaya çıktı. Bunun yerine, kayıtlı kanıtlar fonların müteahhitlerin, politikacıların ve devlet görevlilerinin ceplerine gittiğini gösterdi.
Sivil toplum, öğrenci hareketleri ve Katolik Kilisesi kitlesel gösterileri koordine etmek için güçlerini birleştirdi. İki tanesi sembolik olarak 21 Eylül’e, Ferdinand Marcos Sr.’ın sıkıyönetim ilânının 53. yıldönümüne denk getirildi.[5]
Gün, öğrencilerin Rizal Parkı’na yürüyerek “Baha sa Luneta” [Luneta’da Sel] mitingi ile başlayacak şekilde plânlandı. Daha sonra, 200’den fazla örgüt Epifanio de los Santos Avenue (Edsa)’daki People Power Anıtı’nda, son yirmi yılda sel kontrolüne harcanan devasa meblağlara gönderme yapan “Trilyon Peso Yürüyüşü” için bir araya gelmeyi plânlıyor.[6]
Marcos’a istifa çağrıları arasında presto, şu anda acil önceliğin yolsuzluk yapanlardan hesap sormak, çalınan fonları geri aldırmak ve iklim krizi derinleşirken sel kontrol projelerini düzeltmek olduğunu söyledi.
Başlangıç, Akbayan Youth, Filipinler Öğrenci Konseyi İttifakı (SCAP), Liberal Youth, Kilos Ko Youth, Kaya Natin Youth, Bulakenyo for Good Governance, UP Alyansa ve PANTAY gibi gençlik örgütlerini ve ülke çapında birçok öğrenci konseyini bir araya getirdi. Koalisyona yönetişim şampiyonları da katıldı: Akbayan Parti Listesi Milletvekili Perci Cendaña, eski Sayıştay Komiseri Heidi Mendoza ve Akbayan Parti Başkanı Rafaela David, yolsuzluğu toplumsal olarak kabul edilemez ve siyasî olarak savunulamaz kılmak için bu geniş gençlik girişimini desteklediklerini ifade ettiler.[7] Daha fazla bilgi için şu makaleme bakılabilir: “Filipinler ve Çin Arasındaki Güney Çin Denizi’nde Gerçekte Neler Oluyor?”[8]
Bu “şeffaflık girişimi”nin bir diğer yönü de, Rafaela David ve Edicio dela Torre liderliğindeki Atin Ito Koalisyonu gibi sivil toplum kuruluşlarını kullanarak Güney Çin Denizi’ne dikkat çekmektir. Rafaela aynı zamanda Gençlik Savunuculuğu ve Ağ Kurma Merkezi’nin (CYAN) yönetici direktörüdür. CYAN, finansmanının çoğunu ABD Kongresi’nden alan Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) tarafından finanse edilmiştir. Kökenleri 1960’ların sonlarına kadar uzanır; o dönemde Merkezî İstihbarat Teşkilâtı, Sovyetler Birliği’ne daha yakın görünen ülkelerde gizlice aktivistleri ve muhalif grupları desteklediği için eleştirilmişti. Bu CIA plânlarının ortaya çıkmasının ardından, ajans egemen devletlerin sinsi manipülasyonu olarak algılanan faaliyetleri nedeniyle eleştirildi. Kongre, yıllar süren finansmanın nasıl devam edeceği tartışmalarının ardından 1983’te NED’i kurdu.[9]
Brian Berletic
11 Eylül 2025
Dipnotlar:
[1] “Mass protest expected in Philippines capital amid public fury over alleged corruption in government projects”, 19 Eylül 2025, The Guardian.
[2] “Biggest flood of protests yet under Marcos”, 19 Eylül 2025, Inquirer.
[3] “TindigPH fortifies its ranks amid present threats to democracy”, 22 Kasım 2023, Incite.
[4] “Trillion-peso turmoil hands Philippines’ Marcos a legacy-defining crisis”, 21 Eylül 2025, SCMP.
[5] “PH’s EDSA1 AKA People Power Revolution”, 6 Aralık 2024, Thechaoscat.
[6] “Philippine flood control scandal: mass protests against corruption as fury mounts”, 21 Eylül 2025, SCMP.
[7] “Youth-led coalition launched to lead fight, campaign vs. corruption”, 3 Eylül 2025, Mabuhay.
[8] “What’s Really Going On In the South China Sea Between the Philippines and China”, 12 Kasım 2024, Antiwar.
[9] Daha fazla bilgi için şu kaynaklara bakılabilir: 1, 2, 3, 4, 5.